De coachtip van de maand

Je dacht dat je goed bezig was. De kantoorcliënten die jij bedient zijn zeer tevreden en je werkt hard. Voor de coronacrisis was je bijna altijd tot minimaal 20.00 uur op kantoor. Helaas was er dan meestal niemand meer aanwezig om dat te constateren. Hoewel je niet echt een duidelijk doel voor ogen hebt, heb je natuurlijk wel ambities. Niet dat iemand daar op kantoor van weet. Je hebt jouw ambities niet gedeeld, want je bent er onzeker over. Als je toegeeft dat je in de toekomst misschien partner wilt worden, dan loop je het risico dat je baas juist gaat benadrukken wat je allemaal niet goed kan. Met hem heb je bovendien geen goede band. Toch hoopte je stilletjes te horen dat je zou mogen deelnemen aan het partnerprogramma voor high potentials. Dat je uiteindelijk niet tot de uitverkorenen behoort is nog tot daaraan toe, maar dat er een nieuwe medewerker van buiten in de praktijkgroep is aangetrokken is pas echt een klap in je gezicht. Hij is meteen opgenomen in het partnertraject nadat hij jouw baas had weten in te pakken met een gelikt businessplan. Je bent boos en gefrustreerd en nu is er ook nog een burn-out bijgekomen, waardoor je ziek thuis zit.

Deze casus passeert mij als coach in allerlei varianten. Welke lessen kun je uit deze casus halen? Daar gaat deze bijdrage in de serie profileren over.

Les 1: Maak je ambities kenbaar

Een bepaalde mate van assertiviteit is belangrijk om te bereiken wat je wilt en voldoening te halen uit je carrière. Zolang je niet communiceert wat je wilt, kan je omgeving ook weinig rekening houden met jouw behoeften en belangen. Het gevolg daarvan kan zijn dat je ontwikkeling stagneert. Als je een volgende stap in je carrière wilt maken, spreek die ambitie dan duidelijk uit. Wil je een rol spelen in een bepaalde zaak, vraag er gewoon om. Als je dat lukt, groeit je zelfvertrouwen en heb je veel meer controle over je eigen (werk)leven.

De hoofdpersoon in deze casus heeft haar ambities om partner te worden met niemand gedeeld, waardoor zij ook niet wordt gezien en erkend in deze ambitie. Het gevolg daarvan is dat zij de regie over haar loopbaan kwijt raakt en niet lekker in haar vel komt te zitten.

Les 2: Formuleer ambitieuze doelen

Stretch your goals! Uit onderzoek van consultancybureau Zenger & Folkman (https://hbr.org/2014/04/what-a-players-do), blijkt dat je pas echt opvalt bij je leidinggevenden wanneer je jezelf zogeheten 'stretch goals' oplegt, doelstellingen die verder gaan dan wat anderen haalbaar achten. De meeste professionals realiseren zich niet dat het belangrijk is om de lat hoog te leggen en dat het formuleren van stretch goals daarom zinvol kan zijn, juist omdat niemand erom vraagt of het verwacht. Dit is natuurlijk wat anders dan je zelf onnodige druk opleggen of irreële eisen aan jezelf stellen. Maar je mag best ambitieus zijn en je omgeving verrassen met een ambitieus doel. Misschien heb je net een kind gekregen en committeer je je voor dit jaar aan een bepaalde omzettarget, omdat je gewoon verder wilt doorgroeien in de organisatie, ondanks je persoonlijke situatie. Door dat uit te spreken, zul je je omgeving misschien verbazen, maar je dwingt daarmee ook respect af, omdat je de lat hoog legt.

De hoofdpersoon in deze casus heeft geen duidelijk doel voor zichzelf en dan committeer je je ook nergens aan. Dit gebeurt in de praktijk regelmatig. Je wilt misschien wel partner worden, maar je doet er niets aan en laat het op z’n beloop, omdat je jezelf geen duidelijke doelen oplegt. Terwijl als je jezelf bijvoorbeeld als doel stelt dat je je praktijk gaat uitbreiden met een x aantal klanten, dan gebeurt er in ieder geval iets en kan je dat uitwerken in een businessplan. Je moet wel in actie komen! Met een beetje pech werkt de hoofdpersoon straks voor de medewerker die van buiten is aangetrokken en wordt ze op die manier onderdeel van andermans agenda. Dat is je lot als je niet duidelijk een eigen koers vaart.

Les 3: Met alleen maar hard werken kom je er niet

Naarmate je carrière vordert gaat het steeds minder om de inhoud en steeds meer om je impact: invloed uitoefenen, onderscheidend zijn, een wezenlijke bijdrage leveren. Met alleen maar hard werken creëer je geen meerwaarde. Het is gewoon niet genoeg. Daarnaast moet je ook kunnen laten zien dat je je werk aankan en in staat bent je werk te relativeren. Als je alleen maar hard werkt, kan de indruk ontstaan dat het je boven de pet groeit en dat je het allemaal te serieus neemt. Tevens is belangrijk dat je omgeving ziet dat je de tijd wilt nemen om aan relaties met anderen te bouwen. Het hebben van relaties is essentieel. Professionals die alleen maar in hun kamer opgesloten zitten te werken, maken niet echt deel uit van het organisatiesysteem, missen relevante informatie, hebben geen netwerk en stranden daardoor vaak in hun ambities. Bovendien is te hard werken en te lange dagen maken, zoals de hoofdpersoon in de casus doet, niet goed voor je gezondheid. Het vergroot de kans op overbelasting en dat is dan ook waarschijnlijk één van de oorzaken die ten grondslag ligt aan de burn-out van de hoofdpersoon.

Les 4: Je moet in jezelf geloven

Zelfvertrouwen komt voort uit het hebben van een gevoel van eigenwaarde. Eigenwaarde betekent dat je jezelf kunt waarderen om wie je bent en wat je doet. Je kent je sterke kwaliteiten en je accepteert je minder sterke kwaliteiten. Je bent zelfbewust en niet afhankelijk van de waardering van een ander om te weten en te voelen dat je er als mens toedoet. Als je je eigenwaarde daarentegen ontleent aan erkenning, goedkeuring of waardering van anderen, dan maak je je afhankelijk van wat de buitenwereld vindt en dat is funest voor je eigenwaarde. Jezelf waarderen voor wat je kan en doet is één van de sterkste troeven die je in handen hebt om te geloven in jezelf en daardoor verder te komen in je professionele leven. Wat je gelooft over je eigen kennis en kunde heeft namelijk grote invloed op je prestaties en welbevinden. Hoe beter je in je eigen beleving iets kunt, hoe meer zelfvertrouwen en des te beter je prestaties. Wanneer je bijvoorbeeld een presentatie geeft en je denkt dat het delen van jouw kennis jouw collega’s verder kan helpen, dan oefent dat invloed uit op hoe je voor de groep staat en jouw presentatie geeft. Je zult dan in de meeste gevallen goed presteren, omdat je positief over jezelf en jouw deskundigheid denkt. Maar als jij van te voren denkt dat niemand jouw presentatie interessant genoeg zal vinden, dan zul je waarschijnlijk niet heel zelfverzekerd voor de groep staan en daardoor ook minder presteren.

De hoofdpersoon in deze casus is onzeker over zichzelf en bekijkt zichzelf vanuit de ogen van haar omgeving. Het gevolg hiervan is dat ze het niet aandurft om haar ambities kenbaar te maken. Ze is bang om niet goed genoeg te worden bevonden. Je kunt, zoals de hoofdpersoon, je ambities niet uitspreken uit angst te worden afgewezen, maar uiteindelijk neemt je onzekerheid daardoor alleen maar toe, omdat anderen in jouw plaats wel hun ambities waarmaken en dat kan je het gevoel geven dat je tekortschiet, waardoor je juist nog risicomijdender gaat worden.

Les 5: Zonder support red je het niet

Wil je voor elkaar krijgen dat leidinggevenden jou steunen in jouw ambities, dan moet je eerst actief aan managing up gaan doen. Managing up wil zeggen dat je doet wat je bazen belangrijk vinden en nodig hebben om tevreden over jou te zijn. Het is een kwestie van goede relaties hebben met de personen die ertoe doen en de verwachtingen managen. Als je een goede band met elkaar hebt en voldoet aan de verwachtingen, zullen jouw bazen je vertrouwen, positief over je denken en je iets gunnen. Dat geldt in het bijzonder voor je directe baas. Die moet je tevreden en vooral ook te vriend houden om daarmee uiteindelijk je eigen positie te versterken.

De hoofdpersoon in deze casus is te weinig gericht op de belangen van haar baas en heeft ook geen goede band met hem. De kans is daardoor klein dat hij de behoefte voelt om haar te supporten, zeker niet als ze niet uitspreekt wat ze wil. Hoe beter de band, des te meer wederzijds begrip en sympathie je doorgaans voor elkaar hebt. Je baas zal meer rekening met jouw ambities houden en je verder willen helpen, als hij je sympathiek vindt.

Les 6: Wees van waarde

Je kunt op verschillende manieren van waarde zijn. Een bepaald specialisme, unieke kennis of vaardigheden, een bijzonder netwerk, een nevenactiviteit met meerwaarde.

De hoofdpersoon in deze casus werkt voor kantoorcliënten. Op zich prima om dienstbaar te zijn aan kantoor, maar je hebt in veel gevallen een slechte onderhandelingspositie als je niet daarnaast ook zelf een eigen netwerk van klanten en prospects hebt, waarmee je een praktijk kunt opbouwen en andere advocaten aan het werk kunt houden.

Tips en aanbevelingen:

Bepaal jaarlijks je concrete carrièredoelen

Vraag jezelf elk jaar af: waar sta ik nu, waar wil ik heen en welke stappen ga ik daartoe concreet zetten? Door doelen te stellen zet je een verandering in gang en daag je jezelf uit om je prestaties te verbeteren. Doelen geven bovendien richting en prioriteit. Je weet waar je je meer en minder mee bezig moet houden en wat je uit iedere ontmoeting en bespreking wilt halen. Stel dat je een nieuwe positie op het oog hebt, dan zal je wellicht de neiging hebben je bij bepaalde personen net even wat meer te profileren dan wanneer je dit doel niet zou hebben gehad. Wie geen doelen heeft, is nergens naar op weg en kan dus ook anderen op dit punt niet beïnvloeden. Het spreekt voor zich dat je je doelen ook duidelijk met je leidinggevenden moet communiceren.

Speel niet te veel op safe

Angst is de grootste bron van spijt. Je zult meer spijt krijgen van de dingen die je niet hebt gedaan dan van de dingen die je wel hebt gedaan. Haal jezelf uit de comfortzone en wees niet bang om risico’s te nemen. Wat is het ergste wat je kan gebeuren? Je hoeft niet aan alle eisen te voldoen voor een functie om deze functie te krijgen. Je hoeft niet meteen ‘nee’ te zeggen tegen zaken die op het eerste gezicht iets te hoog gegrepen lijken. Gooi jezelf eens in het diepe en doe het gewoon. Je wordt beter door uit je comfortzone te treden. Onverwachts een belangrijke bespreking of zitting overnemen, omdat je leidinggevende ziek is geworden; het zijn de beste leermomenten. En als je het goed doet, krijgt ook je zelfvertrouwen een enorme boost.

Ontwikkel je vaardigheden

Hoe kan jij meerwaarde creëren voor je omgeving? Dat is de vraag die je jezelf steeds moet stellen en waar je je ontwikkeling op af moet stemmen. Het heeft zin om te investeren in moderne, praktische vaardigheden, zoals consultancyskills, conflictvaardigheden, beïnvloedingsvaardigheden, coachvaardigheden, projectmanagementskills, trusted advisory e.d.

Kies je eigen toneel om te shinen

Je bent slechts fragmentarisch in beeld bij je leidinggevenden. Ze gaan op in de waan van de dag en zijn niet voortdurend met jou bezig. Het gaat erom dat je op het juiste moment positief in beeld bent bij de mensen die ertoe doen. Je kunt je tijdens een vergadering, waarbij alle voor jou belangrijke mensen aanwezig zijn, laten zien en horen door je moment te pakken om met een plan van aanpak voor een zaak te komen of een goed idee te lanceren waar de organisatie beter van wordt.

Help je direct leidinggevende succesvol te zijn

Elke leidinggevende wil de support van zijn mensen voelen om te mogen schitteren. Hoe kun je hem ondersteunen in zijn missie? Wanneer jij hem helpt om zijn doelen te bereiken, helpt hij jou waarschijnlijk ook verder. Dan zou de hoofdpersoon in de casus waarschijnlijk regelmatig met haar baas over haar toekomst in de praktijkgroep hebben gesproken en zou zij beter zijn geïnformeerd over de plannen van haar baas.

Loop je eigen race: stop met vergelijken

Jezelf vergelijken met anderen die meer ervaring hebben dan jij en/of het beter doen dan jij, ondermijnt je zelfvertrouwen. We hebben allemaal onze eigen kwaliteiten en uiteindelijk kunnen we daarmee heel ver komen. De kans is groot dat jij geen Messi bent, maar het is een misvatting te denken dat je bijzonder moet zijn om de top te bereiken als professional. Het gaat er eerder om dat je je op jezelf focust en ontdekt wat jij goed kan. Daar kun je heel veel mee bereiken in jouw discipline.

En dus....? Geloof in jezelf, doe het op je eigen manier, stippel je eigen pad uit, zonder te veel met anderen bezig te zijn. Maar ze moeten wel weten wat jij wilt!