Kantoorpolitiek voor beginners(2)

Draft Article

Hoe authentiek kun je zijn op de werkvloer?

Moet je keihard meedrinken op de VrijMiBo, terwijl je daar eigenlijk geen zin in hebt? Moet je in bijzijn van het management als een kameleon veranderen en ineens heel gewichtig gaan doen over je zaken? Of taal bezigen die heel ver van je afligt, omdat je collega’s daar een handje van hebben en ‘sonderen’ in onderhandelingen, voorstellen ´tentatief´ doen, een reorganisatie een ´sociaal deficit´ noemen en voortdurend schermen met het rebus sic stantibus-beginsel? Veel professionals - jonge professionals in het bijzonder - hebben een grote behoefte aan authenticiteit en worstelen hiermee. Maar kan je dat eigenlijk überhaupt wel zijn op de werkvloer - authentiek? Hierover gaat deel 2 in de serie kantoorpolitiek voor beginners.

Wat betekent authenticiteit?

Betrouwbaar, echt en geloofwaardig, dat is de omschrijving die de Van Dale geeft van het woord ‘authentiek’. Ben je authentiek, dan wordt over het algemeen aangenomen dat je jezelf bent en dat je de dingen doet waar je achter staat. Dit is veelal terug te voeren op de natuurlijke behoefte om gezien en gewaardeerd te worden zoals je bent.

Hoe authentiek is authentiek?

Op Facebook, in de politiek, op televisie, in de rechtszaal, in gesprek met cliënten, we vervullen in allerlei omstandigheden een rol. Tijdens een cursus presenteren leer je bijvoorbeeld om bewust te glimlachen of voorover te leunen, omdat je dan een ‘echte’ indruk zou maken. Als je probeert zo authentiek mogelijk over te komen, dan ben je het eigenlijk al niet meer. Het is ‘geregisseerde authenticiteit’ en daarmee géén authenticiteit. En ben je, als je graag authentiek gevonden wil worden op je werk, niet juist bezig een beeld na te streven van wat jij denkt dat de omgeving belangrijk vindt? Hoe authentiek is dat?

Authenticiteit versus aanpassen

Er zijn inmiddels diverse onderzoeken gedaan naar authenticiteit op het werk met verschillende conclusies. Uit onderzoek van Toon Taris (Universiteit van Utrecht) en zijn team zou blijken dat authenticiteit belangrijk is voor je welzijn. Professionals die zich authentiek gedragen hebben volgens Taris minder last van stress, raken minder snel opgebrand en voelen zich vrolijker en tevredener over hun leven en werk.

Authenticiteit bestaat volgens Taris uit drie dimensies. De eerste dimensie is de externe invloed en gaat over onafhankelijkheid: in hoeverre pas jij je aan de verwachtingen die anderen van je hebben aan? De tweede dimensie is zelfvervreemding en gaat over het gevoel dat je niet goed weet wie je bent op je werk, je identiteit. De laatste dimensie, authentiek leven, gaat over de match tussen je waarden en overtuigingen (dat wat je vindt) en je daadwerkelijke gedrag op het werk (dat wat je doet).

Het is begrijpelijk dat als je teveel een rol speelt, je daar niet gelukkig van wordt. Maar gewoon jezelf zijn is makkelijker gezegd dan gedaan. Zolang je in je eentje werkt en weinig met anderen hoeft om te gaan, zal het best lukken. Je kan dan gewoon jezelf zijn. Maar dat is meestal niet de realiteit van de werkvloer. Op de werkvloer heb je te maken met organisaties die er andere waarden op nahouden dan jij, collega’s die heel anders in de wedstrijd zitten, je soms op de zenuwen werken of met wie het contact stroef verloopt en dan kan je niet altijd jezelf zijn en alleen doen waar jij achter staat. Tegenstanders beweren dan ook dat te veel authenticiteit schadelijk is voor je carrière.

Professor Oliver Robinson, verbonden aan de Universiteit van Greenwich in London, zegt dat je ware aard tonen aan je partner of vrienden je gelukkiger maakt, maar dat dat niet verstandig is op je werk. Hij en zijn collega's bestudeerden het niveau van zelfuiting bij 533 vrijwilligers om te zien hoe extrovert ze zich opstelden bij sociale interactie. Daaruit bleek dat de deelnemers het vaakst zichzelf waren bij hun partners, gevolgd door hun vrienden en ouders. Ze lieten echter minder hun ware aard zien ten opzichte van hun collega's. Wie zich niet anders voordeed bij zijn partner, was meer tevreden over zijn leven; dezelfde voordelen golden echter niet op de werkvloer. Professor Robinson:’’In sommige gevallen is het beter dat je op je werk lacht terwijl je eigenlijk slecht gehumeurd bent, in plaats van te zeggen wat je echt denkt over je werk en je collega's.’’

Organisational behaviour professor, Herminia Ibarra, auteur van ‘Act Like A Leader, Think Like A Leader’ en ‘The authenticity paradox’, vindt te veel authenticiteit ook schadelijk voor je carrière. Volgens Ibarra voelen we ons bedriegers als ons gedrag tegen onze aard indruist. Daarom kiezen we voor authenticiteit als excuus om vast te kunnen houden aan wat comfortabel voor ons is. Ibarra:‘’Het probleem is dat er maar weinig banen zijn waarin je dat kunt volhouden. Je kunt geen carrière maken zonder je comfortzone te verlaten. We leren er juist van om uit onze comfortzone te treden en steeds nieuwe versies van onszelf te ontplooien. We veranderen als mens door de nieuwe ervaringen die we opdoen in ons werk. Jezelf steeds op een speelse manier uitvinden en onderzoeken wat het beste voor jou werkt in de omgeving waarin je zit, daar gaat het om.’’ ‘Adaptieve authenticiteit’, noemt Ibarra dat.

Met andere woorden, niet stijfkoppig vasthouden aan het verleden, maar je gewoon steeds aanpassen. Daar zit wat in, zou ik zeggen, want Darwin zei het al: ‘’Het zijn niet de sterksten of slimsten die overleven, maar diegenen die zich het beste aanpassen aan een veranderende omgeving." Wie succesvol wil zijn op de werkvloer moet zich aanpassen aan de omstandigheden. Zo simpel is het.

Andere risico’s die in de vakliteratuur worden genoemd van te veel authentiek gedrag: 

Je stopt met jezelf uit te dagen. Door in je comfortzone te blijven hangen, stagneert je ontwikkeling. Misschien is het helemaal niet jouw ding om een vergadering voor te zitten, maar het helpt je wel verder.

Het kan je carrière tegenwerken. Om door te groeien in een organisatie zal je toegang tot de informele macht moeten hebben en daarvoor moet je je op het politieke pad begeven. Een rol spelen hoort daar af en toe bij. Je kunt niet volkomen eerlijk zijn en alles zeggen wat je denkt.

‘Jezelf zijn’ kan een smoes worden. Altijd de deadline missen omdat je nu eenmaal een vrije, creatieve geest bent die geen waarde hecht aan tijd, is natuurlijk voor geen enkele carrière bevorderlijk. Gebruik authenticiteit niet als excuus!

Een ander geluid komt van Jason Fried, auteur van de bestseller 'Rework'. Fried stelt dat karakter en uniek zijn het altijd wint van de té glossy glimmende façade en dat oprecht jezelf zijn op het werk de sleutel tot meer werkplezier en ontspanning is. Fried: “Niemand houdt van plastic bloemen. De zakenwereld zit vol met professionals die hetzelfde uniform dragen en proberen perfect te zijn. In werkelijkheid komen ze maar saai en stijf over. Wees niet bang om je tekortkomingen te laten zien. Imperfecties zijn echt en mensen houden van echt. Het is de reden waarom we echte bloemen, die er telkens anders uitzien, mooi vinden en niet de plastic neppers die altijd hetzelfde blijven.''

Een andere versie van jezelf versus een heel andere zelf

Maar waar ligt de grens tussen ‘een andere versie van jezelf’ en ‘een heel andere zelf’zijn? Identiteitsloos of een aangepaste zelf? Persoonlijkheidswetenschapper Dr. Brian Little deed onderzoek naar de mogelijkheden om je persoonlijkheid aan te passen op het werk en hoe ver je daar in kunt gaan. Little stelt dat er een verschil is tussen jezelf en je werk-zelf. Op je werk ben je vaak de nét iets betere versie van jezelf. ‘’Waar je thuis je afwas zou laten staan op het aanrecht, zet je deze op kantoor netjes in de vaatwasser of op het afruimrek’’, aldus Little.

Little heeft vastgesteld dat iedereen een bepaalde persoonlijkheid heeft met kenmerken waar je niet omheen kan; verlegenheid, arrogantie, bescheidenheid, levendigheid, enzovoorts. Maar je persoonlijkheid heeft volgens Little ook rekbare kenmerken, ‘free traits’, waarmee je deze kunt ‘oprekken’ als een elastiekje en je kunt aanpassen aan de situatie. Het is één van de vele overlevingsinstincten in ons systeem. Maar het systeem kan ook vastlopen, wanneer je deze grenzen te ver en te lang oprekt.

Je bent dus wie je bent; jezelf, met je eigen persoonlijkheid. Een persoonlijkheid die je kunt oprekken richting de ‘gewenste persoonlijkheid’. Zolang dat binnen de ‘free traits’ marge valt, is er geen probleem. Dan ben je nog steeds wie je bent, alleen de gewenste versie van jezelf. Stap je buiten die marge, dan begeef je je op gevaarlijk terrein. Je kunt je dan regelmatig uitgeput, leeg en mat voelen als je ‘s avonds thuiskomt. Of je ziet op zondag met regelmaat op tegen de maandag, omdat je dan weer aan de bak moet: de sunday night dread.

Praktijkvoorbeelden

Dit zijn vier voorbeelden uit de praktijk van worstelingen met authenticiteit. Hoe zou jij handelen?

1. Jij houdt nu eenmaal niet van de corporate look, maar iedereen in jouw werkomgeving loopt er Zuidas-proof bij. Jij wilt eigenlijk niets veranderen aan je informele kledingstijl. Je hebt bijna nooit externe afspraken, dus wie ziet jou eigenlijk behalve je collega’s?

2. Je kamergenoot waarmee je intensief samenwerkt heeft een nieuw kapsel, een Victoria Beckham-boblijn. Staat haar voor geen meter en omdat je eerlijk wilt zijn, overweeg je haar te zeggen dat je haar nieuwe kapsel lelijk vindt.

3. Je moet van je werkgever een zaak bepleiten van een foute vastgoedondernemer die huurders uitknijpt. Voor zulke mensen kan jij je eigenlijk niet inzetten. Dat druist in tegen jouw overtuigingen over dit soort foute mensen.

4. Er wordt van je verlangd dat je meer uren schrijft dan je werkelijk maakt. Je vindt dat echt indruisen tegen alles waar je voor staat.

Natuurlijk is geen enkele antwoord goed of fout. Maar in het algemeen is het misschien geen goed idee als je: in belangrijke mate van de dresscode afwijkt (1), je eigen authenticiteit als een doel op zich ziet en laat prevaleren boven de onderlinge relatie en het welzijn van de ander (2), te principieel bent in een beroep dat flexibiliteit vraagt (hier kun je over twisten) (3). Maar daar waar je persoonlijke waarden in het geding zijn en jou iets wordt gevraagd wat onoorbaar is, is er voor de meeste professionals een duidelijke grens (4).

Een beetje van beide?

Helemaal jezelf zijn is wat mij betreft het slechtst denkbare advies voor wie verder wil komen in zijn carrière, maar jezelf totaal verloochenen ook. Wees jezelf, maar de werkversie van jezelf. Eigenlijk speel je in zekere zin op je werk altijd een rol. Misschien iets minder open, iets professioneler dan thuis en af en toe out of character als dat nodig is. Rek dat elastiekje heel even op in je eigen voordeel, pas je aan en laat het daarna weer rustig vieren. En als je echt het gevoel hebt dat je jezelf te vaak moet forceren, dan wordt het misschien tijd voor een andere werkomgeving.

Succes en authenticiteit

Maar, zul je zeggen, er zijn altijd mensen die zich niet aanpassen en daar gaat het ook goed mee? Memphis Depay is zo’n onaangepaste, authentieke jongen. Volkomen zichzelf met zijn excentrieke kleding-en leefstijl. Met een grote hoed op verscheen hij op de training van het Nederlandse elftal in een periode dat zijn prestaties ondermaats waren. Heel Nederland viel over hem heen. Tegenwoordig, nu Depay regelmatig de sterren van de hemel speelt, hoor je daar niemand meer over. Zo is het ook op de werkvloer. Jezelf zijn is geen oorzaak van succes. Het kan wel een gevolg zijn. Als je eenmaal succesvol bent, wordt authentiek gedrag al snel door de vingers gezien. Die ene leidinggevende die nooit op sociale gelegenheden aanwezig is of zich niet aan de dresscode houdt, het maakt niet meer uit, omdat hij zijn strepen heeft verdiend. De tip is duidelijk: word succesvol en je bent van het gezeur af!

Andere tips:

• Authenticiteit is vloeibaar. Je persoonlijkheid is aan verandering onderhevig en in die zin verandert je blik op jezelf met de jaren. Misschien vind je het nu storend dat je collega’s zich zo profileren met hun successen, maar wellicht vind je dat over een aantal jaren - als je het zelf voor het zeggen hebt - er gewoon bij horen.
• Leer van rolmodellen. Elke vorm van leren gaat gepaard met enige vorm van imitatie van anderen: niets is ‘origineel’. Leen selectief van anderen en maak er je eigen rol van. Zoals Ibarra zegt: ''Observeer verschillende rolmodellen en maak een ‘collage’ van wat je van hen wilt leren. Blijf je eigen stijl op basis van die observaties bijschaven, steeds weer. Net zo lang tot het effectief is én authentiek voelt.’’
• Wees flexibel. Wie je bent en wat je doet zijn twee verschillende zaken. Je kunt introvert zijn, maar je toch waar dat gepast is profileren.
• Choose your battles. Mensen in organisaties gedragen zich vaak anders dan jij verwacht of goed vindt. Dat is een kwestie van acceptatie. Als je overal impulsief en vanuit emotie op reageert, dan verpest je relaties en ondermijn je je eigen positie. Beperk je tot voor jou echt belangrijke zaken en hou het constructief. Heb je kritiek, kom dan zelf ook met oplossingen. Schrijf ergernissen van je af in plaats van ze te pas en te onpas te ventileren. De kans is groot dat je de volgende dag als je je notitie naleest al denkt: ''Waar maakte ik me eigenlijk druk om.''
• Leef zoveel mogelijk naar je persoonlijke kernwaarden. Ga na wat voor jou echt heel belangrijk is in jouw leven. Welke waarden spelen een grote rol? Er zijn altijd een paar persoonlijke waarden waarop je in geen enkel geval wilt toegeven, jouw kernwaarden. Breng die in kaart. B.v. integriteit, rechtvaardigheid en respect. Zijn de praktijken op je werk heel anders dan de kernwaarden die je hebt, vraag je dan af of je wel op de juiste plek zit.

Geraadpleegde bronnen

Van den Bosch, R., & Taris, T. W. (2014). Authenticity at work: Development and validation of an individual authenticity measure at work. Journal of Happiness Studies, 15(1), 1-18.

Van den Bosch, R., & Taris, T. W. (2014). The authentic worker's well-being and performance: The relationship between authenticity at work, well-being, and work outcomes. The Journal of psychology, 148(6), 659-681.

Little, B. R. (2017). Who are you really? The surprising puzzle of personality. New York: Simon & Schuster (TED Books).

Ibarra, H. (2015), The authenticity paradox. Harvard Business Review, vol.93, no.1/2, p.52-59 en Act Like A Leader, Think Like A Leader, ’Harvard Business Review Press. 10 February 2015. ISBN 978-1-4221-8412-7.

Fried, J. (2010), Rework, 2010, ISBN 978-0-307-46374-6

https://www.ad.nl/ad-werkt/jezelf-blijven-is-het-slechtst-denkbare-advies~aad7575a/

https://www.ucl.ac.uk/icn/people/oliver-robinson

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/11/23/je-ware-zelf-dat-bestaat-niet-

https://www.nrc.nl/nieuws/2015/01/17/te-veel-jezelf-zijn-is-niet-goed-1457003-a865366